راد حفاری اکتشافی:
انواع و کاربردها
رادهای حفاری اکتشافی از اجزای اصلی عملیات حفاری معدنی و ژئوتکنیکی هستند. این قطعات دقیق، وظیفه اتصال سرمته به ماشین حفاری را بر عهده دارند و با انتقال گشتاور، امکان برداشت مغزه را فراهم می‌کنند. انتخاب نوع مناسب راد حفاری نقش مهمی در کارایی، عمق قابل دسترسی و کیفیت نمونه‌برداری دارد. در این مقاله، با انواع مختلف رادهای حفاری اکتشافی شامل وایرلاین، متریک، روسی و… آشنا می‌شویم و تفاوت‌های آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
_رادهای حفاری وایرلاین:
راد حفاری وایرلاین رایج‌ترین نوع در حفاری مغزه‌گیری معدنی می‌باشد. مزیت اصلی این رادها در امکان برداشت مغزه بدون خارج کردن کل رشته حفاری (رادهای حفاری) است. این کار با استفاده از پوسته داخلی کربارل که توسط کابل به سطح کشیده میشود انجام می‌گیرد. رادهای وایرلاین بر اساس استانداردهای بین‌المللی طبقه‌بندی میشوند و برای پروژه‌های حفاری عمیق که سرعت و کیفیت نمونه‌برداری اهمیت دارد، بسیار مناسب هستند.
رادهای وایلاین در ایران با نام‌های راد بی‌کیو، راد ان‌کیو، راد اچ‌کیو و راد پی‌کیو شناخته میشوند.
_رادهای حفاری متریک:
رادهای متریک بیشتر در بازارهای اروپایی و آسیایی و در حفاری‌های ژئوتکنیکی و زیست‌محیطی کاربرد دارند. برخلاف نوع وایرلاین، در این روش برای برداشت مغزه باید کل رشته حفاری از چال حفاری خارج شود. این رادها بر اساس میلی‌متر اندازه‌گیری میشوند و معمولاً دارای رزوه‌های متریک هستند. اگرچه ساختار ساده‌تری دارند و مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند، اما بیشتر برای حفاری‌های کم‌عمق تا متوسط مناسب‌اند که سرعت برداشت مغزه اهمیت کمتری دارد. در بازار ایران رادهای ۴۲ م م و ۵۰ م م و ۶۰ م م معمول هستند.
_رادهای حفاری روسی:
رادهای حفاری روسی از لحاظ کارکرد مشابه رادهای متریک و رادهای اروپایی می‌باشند ولی معمولا در طول‌های ۴.۵ متری ساخته میشوند و در انتهای این رادها اتصال‌های نری و مادگی (زاموک) به عنوان کوپلینگ استفاده میشود.
_راد حفاری اکتشافی آر سی
رادهای حفاری آر سی برای نمونه‌برداری با راندمان بالا در اکتشافات معدنی، به‌ویژه در سنگ‌های سخت و اعماق زیاد طراحی شده‌اند. برخلاف حفاری مغزه‌گیری سنتی، در این روش هوا با فشار بالا باعث انتقال خرده‌سنگ‌ها از طریق لوله داخلی به سطح میشود و نمونه‌ها را خشک و بدون آلودگی نگه می‌دارد. این رادها معمولاً دو جداره هستند؛ لوله بیرونی برای استحکام ساختاری و لوله داخلی برای انتقال نمونه. رادهای آر سی برای نمونه برداری سریع و حجیم بسیار مناسب‌اند و اغلب در مراحل پیش امکان‌سنجی و تعیین منابع استفاده میشوند. راد آر سی به چکش آرسی متصل میشود و سرمته‌های آرسی که شباهت زیادی به سرمته‌های دی تی اچ دارند عملیات حفاری را پیش میبرند.
_انتخاب راد مناسب:
انتخاب راد حفاری مناسب به عوامل مختلفی بستگی دارد: عمق حفاری، نوع زمین‌شناسی، نیاز به برداشت مغزه و بودجه پروژه.
رادهای وایرلاین برای حفاری‌های معدنی عمیق با سرعت بالا مناسب‌اند، در حالی که رادهای متریک برای بررسی‌های ژئوتکنیکی ساده‌تر کاربرد دارند.
